Inleiding
Voor u ligt de begroting voor 2021. Een begroting die is opgesteld in een jaar waarin we ons meer dan ooit bevinden in een tijd van grote veranderingen. In sommige opzichten gaan die veranderingen gepaard met de nodige onzekerheden, zoals de gevolgen van de Coronacrisis en de onduidelijkheden over de inkomsten die we als gemeenten van het Rijk krijgen. Maar veranderingen leveren ons ook mooie dingen op, zoals meer en intensievere samenwerking met inwoners en partners in de samenleving. En we zien ook dat we in zwaar weer altijd nog onze hoogste prioriteit, de zorg voor onze inwoners, boven water kunnen houden. Deze balans ziet u ook terug in de begroting. Met de schaarse middelen die er zijn zorgen we er voor dat de basisvoorzieningen om goed en gezond te kunnen leven op peil blijven.
Financieel gesternte
De kaderbrief in het voorjaar liet een groot tekort zien. En hoewel er nog altijd werk aan de winkel is om op lange termijn ook echt financieel gezond te zijn èn te blijven, heeft de lobby van de afgelopen jaren er nu toch toe geleid dat er vanuit het Rijk stappen worden gezet. Als gevolg van deze lobby is er meer incidenteel geld naar de gemeente gekomen. Zowel voor Jeugdzorg als ook voor de effecten van Corona.
Door naast de inkomsten vanuit het Rijk zo veel mogelijk gebruik te maken van bestaande financiële mogelijkheden of ontwikkelingen en door het realiseren van de ombuigingen, is het college er in geslaagd een begroting 2021 voor te leggen met een structureel en reëel evenwicht. En ten opzichte van de kaderbrief hebben we kunnen voorkomen dat de OZB niet nog verder hoeft te stijgen. Dat is een mooi resultaat, maar we realiseren ons ook terdege dat we daarmee niet kunnen voorkomen dat de lasten voor de inwoners toch stijgen. Zo stijgt de afvalstoffenheffing vooral door externe kostenontwikkelingen en gaat ook de rioolheffing omhoog omdat we moeten blijven investeren in de riolering. In dat opzicht is het simpelweg een dubbele boodschap.
Een structureel en reëel evenwicht is de belangrijkste toets van de provincie als financieel toezichthouder. En om deze begroting in de huidige tijd ook daadwerkelijk te realiseren, is er blijvende aandacht nodig voor kostenbeheersing. Daarom blijft de taskforce Sociaal Domein actief met oog op de kosten van Jeugdzorg en Wmo. We zetten in 2021 ook onverkort in op de lobby naar het Rijk om met geld over de brug te komen voor de Jeugdzorg, Wmo, Omgevingswet en duurzaamheid.
De hoge schuldenlast blijft ook een punt van aandacht, zowel voor raad, het college als de provincie. Bij de kaderbrief is een plan op hoofdlijnen gepresenteerd om de schuldenlast aan te pakken. Deze aanpak wordt geïntegreerd in het proces van het maken van nieuwe fundamentele toekomstige keuzes voor de gemeente.
Een sluitende begroting en een betere financiële positie zijn noodzakelijke voorwaarden om de financiële risico’s het hoofd te bieden. Naast de financiële gevolgen van de Corona-uitbraak voor 2021 en de langere termijn, zijn er diverse andere financiële onzekerheden voor zowel de gemeente als haar verbonden partijen: de herijking van de uitkering uit het Gemeentefonds, de invoering van de Omgevingswet, de nieuwe Inburgeringswet en regionale ontwikkelingen op het gebied van de Participatiewet om enkele belangrijke te noemen. Een uitgebreidere samenvatting van de financiële effecten in deze begroting vindt u in de financiële toelichting.
Duurzame toekomst
Om een duurzame en financieel gezonde gemeente te zijn, nu én in de toekomst, is het nodig om fundamentele keuzes te maken. Beste vertrekpunt daarvoor is te weten wat voor gemeente je wilt zijn en dus waar je de middelen aan wilt besteden. Ook uit de consultatie bij inwoners in 2019 hoorden we dat zo’n visie gewenst is. Deze zomer zijn we gestart met het ontwikkelen van een Toekomstvisie. Dat doen we participatief. Aangepast aan de mogelijkheden in tijden van Corona, maar met maximale input van inwoners. Deze opbrengst gebruiken we in 2021 als input voor het opbouwen van de Begroting 2022 en verder.
Maatschappelijke opgaven
Naast alle inspanningen die nodig zijn om het bestaand beleid binnen de beschikbare middelen te realiseren, zijn er ook grote maatschappelijke opgaven waar we ons voor inzetten. We leggen de focus daarbij vooral op de zorg voor onze inwoners en een financieel gezonde gemeente. Zo werken we verder aan de transformatie van het Sociaal Domein, goede onderwijsvoorzieningen, de invoering van de Omgevingswet en de Energietransitie, de grote woningbouwopgave om onze dorpen op lange termijn vitaal te houden en aan de verdergaande regionale samenwerking. Binnen de gemeente pakken we de ontwikkeling op naar een organisatie die meer online vanuit huis werkt en toch goed verbonden blijft met inwoners, raad, bestuur en elkaar.
Tot slot
We staan klaar voor een spannend jaar, waarin de effecten van Corona en de financiële ontwikkelingen ons blijvend zullen uitdagen het beste uit onszelf en de gemeenschap te halen. Wij ervaren dagelijks de veerkracht van onze samenleving en zijn ons ervan bewust dat we wonen en werken in een mooie, groene gemeente. Wij vertrouwen erop dat we dit samen met onze partners, inwoners, gemeenteraad en organisatie aan kunnen.
